lilith en het graf van haar moeder

grafsteen.jpgIk denk dat ik al twee keer naar het graf van mijn moeder ben geweest. De eerste keer op de dag van haar begrafenis, omdat dat nu eenmaal zo hoort. En de tweede keer op de eerste Allerheiligen na haar dood, omdat ik het gevoel had dat heel wat mensen het zo hallucinant vonden dat ik nooit meer naar het graf van mijn moeder was geweest na haar begrafenis, dat ik er echt niet onderuit kon. Omdat ik bang was dat ik mijn oma er nog meer pijn mee deed dan ze al had, ook.

Ik praat nooit tegen foto’s van mijn moeder, want ik praat ook niet tegen foto’s van let’s say bromfietsen. Ik praat ook nooit tegen mijn moeder in de hemel, want mijn moeder is dood. Ze hoort me niet.
“Hoe kun jij nu niet geloven dat je je moeder ooit weer terug zult zien?” vroeg iemand me onlangs eens, toen ik dat zei. “Als ik zo zou denken, dan werd ik gewoon gek.”
Gevolgd door: “Ik weet zeker dat je moeder je nu kan zien, en heel trots op je is.”
Ik zweeg, en deed iets spastisch met mijn linkerooglid.

Ik heb alle energie die ik moedergewijs had gestoken in de laatste maanden van haar leven, toen heel veel mensen dachten dat het wel weer goed kwam. En er nog tijd genoeg zou zijn om iets met hun energie te doen. Ik wist maar al te goed dat het niet zo was.

En dus ben ik er klaar mee. En ga ik nooit naar de steen, waarop haar naam zo definitief staat, met een onsubtiele 1959-2007 op. Niemand zou me straffen met de boodschap dat ik er van mijn leven niet meer naartoe mag. Integendeel. Ik heb nul komma nul aan de bezoekjes aan de steen. Mijn moeder ook niet. Ze leeft namelijk niet meer.

Soms merk ik dat mensen mij een beetje vreemd bekijken.
Kijk, daar heb je die vreemde vrouw weer, die nooit naar het graf van haar bloedeigen mama gaat.
En dan wijzen ze.
Waarop ik doe alsof ik het niet hoor, en spastisch met mijn ooglid knipper.
Wel tien keer na elkaar.

Reacties

  1. Trek u dat toch niet zo aan. Ik kom elk jaar kotsmisselijk bij die mensen die kijken wat andere mensen op het graf zetten,of het wel proper is, of ze wel schoon gekleed zijn,… ik weiger van nog aan die show mee te doen. Ik ga wanneer ik daar goesting in heb en de laatste tijd hoeft het voor mij gewoon niet meer.

  2. Luc

    Raar hè, maar ik ben zelfs nooit meer naar het kerkhof geweest na de dood van allebei mijn ouders, leuke herinneringen genoeg maar die heb ik op alle plaatsen behalve aan een grafsteen. Als je ziet tot wat een idiote toestanden er nu zijn rond The King Of Pop, dan denk ik dat we toch iets normaler zijn dan die lijkenverheerlijkers!

  3. Isolde

    Ik ga ook nooit naar het graf van m’n tante. Voor mij zijn de herinneringen genoeg. Ik heb er ook niets aan om te staren naar het grasveld waarop ze uitgestrooid werd.

  4. Ik ben ook nog maar twee keer naar het graf van mijn pépé geweest in bijna 9 jaar… Ik heb niet het gevoel dat hij daar ís. Ik heb meer het gevoel dat hij er is als ik bij hen thuis ben, in de zetel waar hij altijd zat, op zijn vaste stoel aan tafel…

    Trek je niets aan van wat andere mensen zeggen, ieder heeft zijn eigen manier om daarmee om te gaan, en ze hebben zich niet te moeien.

  5. lienefien

    Iedereen gaat er op een andere manier mee om. t Is niet zo dat t 1 beter of slechter is als t andere.
    Je moet doen waar je jezelf het best bij voelt.

  6. Mir

    Het klinkt makkelijk maar trek je niks aan van het commentaar. Doe wat jij prettig vindt en laat de rest maar kletsen.
    Ik kom ook maar zelden bij het graf van mn vader. Mn moeder gaat iedere week. En dat is ook prima. Iedereen doet het op zn eigen manier.

  7. severine

    Trek het je niet aan wat anderen daarvan vinden. Ik ga ook niet meer dagelijks of wekelijks naar mijn dochtertje, en daar hoeft niemand een oordeel over te vellen,dat betekent niet dat ik haar al vergeten ben!

    Net zomin als jij je moeder al vergeten bent, je herinnert haar in de kleine en grote dingen die ze was of waar ze voor stond of in geloofde!

    Ik ga ook niet naar de graven van de mensen die ik graag gezien heb, zoals één van mijn beste kameraden geweest die 2 jaar geleden stierf of van mijn grootouders of mijn oma die vorig jaar stierf.

    In tegendeel ik kom kotsmisselijk dat er mensen zijn die aan graven staan en hoe groter hun grafgeschenk hoe meer indruk ze kunnen maken van hun zogezegde verdriet, maar die eigenlijk niet veel deden voor die persoon of zelfs hun na hun dood nog een mes in de rug steken of verloochenen!

    Ik weet Kelly dat jij je moeder nooit zult vergeten!

  8. Carolin

    Rouwen is voor iedereen anders hé…
    Mijn moeder is nu 22 jaar dood en er zijn perioden geweest dat ik veel naar haar graf ging, periodes dat ik niet ging en nu onlangs met moederdag ben ik haar graf eens goed gaan poetsen, omdat ik op dat moment vond dat ik dat wou doen voor haar, uit liefde, het enige “cadeau” dat ik haar kon geven ook… Samen met wat bloemen…
    Maar wat een ander denkt, daar trekken we ons lekker niets van aan, vast suckers die niks interessanters in hun leven hebben!

  9. Mijn tante (de zus van mijn mama) gaat volgens mij om de 14 dagen langs De Steen. Ik voel me dan vaak schuldig omdat ik niet zo vaak ga. Ik probeer toch zo’n 6 keer per jaar langs te gaan. Om een mooi bloemetje te zetten – omdat ze daar zo van hield.
    Ik sta iedere keer opnieuw een beetje wezenloos voor De Steen. Te denken of er nu verwacht wordt of ik iets zeg of denk.
    Ik vind er niets aan en ik heb er niets aan. Maar toch doe ik het. Omdat ik Stenen waar niemand meer komt zo zielig vind.

  10. Brin

    Inderdaad heel herkenbaar, behalve dan dat het mijn rechterooglid is die knippert ipv mijn linker!

  11. ieder zijn verhaal
    eigenlijk gaat hey nu om jou
    maar wij kunnen het met z’n allen niet laten ;-)

    mijn ma is uitgestrooid op zee
    ‘zo moet je me nooit komen bezoeken nadien’ zei ze zelf
    ik ga dat later ook zo doen

  12. Hooch

    Mijn 2 grootvaders liggen allebei op hetzelfde kerkhof, en ik zou begot niet weten waar.
    Ik denk nog heel vaak aan hen, maar heb daarvoor geen steen of whatever nodig.

    Iedereen verwerkt dat toch op z’n eigen wijze zeg…

  13. gobiche

    mijn moeder overleed bijna 12 jaar geleden. In het begin ging ik wekelijks langs. Daarna zo af en toe eens. Op onze trouwdag zijn we er wel een bloemetje gaan plaatsen. Omdat ik het per sé wou. Kon het niet uitleggen maar het moest en voelde goed voor mij.
    Maar nooit ga ik op 1 november. Als je enkel dan de overledene kan ‘eren’ dan hoeft het voor mij niet. ’t is nu al weer een hele tijd geleden maar er zal wel weer een dag komen dat ik ga gewoon omdat ik er eventjes wil zijn.
    Iedereen moet doen waar hij zichzelf goed bij voelt. En je hebt geen graf nodig om de overledene te herinneren …

  14. Sas

    Ik kan me zelfs niet meer herinneren wanneer ik laatst nog bij het graf van ons dochtertje was. Ik heb er niks aan om daar zo stom bij die steen te staan janken, waarom zou ik dan ook gaan. Ze is hier, in mijn hart. Voor altijd.

    Dus ik denk dat ik wel snap wat je voelt.

  15. niks van aantrekken. Hoeveel mensen zijn er die ook nooit naar een kerkhof gaan, behalve de dag voor Allerheiligen om het graf proper te maken en het grootste bloemstuk te zetten?? dat is veel erger vind ik!
    Ik denk wel dat het zwaar voor je is te denken dat ze niks meer ziet of hoort enzo. Maar ach, wie zal het zeggen hoe het zit?

    ik ben blij dat je het ietswat een plaats in je leven hebt kunnen geven.
    Mijn mama heeft 3 keer kanker gehad en kort bij de dood gestaan. Ik mag er niet aan denken…
    Sterkte nog meid.

  16. ik ga ook bijna nooit naar het graf van mijn moeder maar ik denk toch wel dat ze me nog ziet. ik voel haar toch nog steeds, in de lucht die ik inadem.

  17. Ook al zo herkenbaar. Ik vergeet het zelfs wanneer we nog eens in de hometown zijn. Of ik neem het me voor, en het komt er toch niet van, omdat we met levende mensen aan zee gaan wandelen in de plaats. Het is zo persoonlijk. Ik weet dat mijn tante er om de twee weken naartoe gaat. Maar voor mij is dat gewoon een steen met dezelfde foto als ik in mijn huis heb. Toen ik wel eens ging, vroeg Martha wat we daar deden. Ik zei: “Hier ligt oma”. Martha zei: “Nee, hier is oma toch niet.”

    Ik schrijf wel brieven aan mijn mama, met de dingen die ik haar zou vertellen als ze nog zou leven. Omdat ik het mis om dingen tegen haar te kunnen vertellen, niet omdat ik denk dat ze het daarboven ergens kan lezen.

Reageer zelf

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>