Het is pas als je elk jaar hetzelfde kalkeerpapiertje over schijnbaar onveranderende dingen legt dat je merkt hoe hard dingen beetje bij beetje veranderen. Want ik vier kerstavond dan wel al dertig jaar op schijnbaar identiek dezelfde manier, bij de meme en pepe aan zee met de familie van die kant, en het lijkt dan wel alsof dat al dertig jaar een soort Groundhog Day is met dezelfde gewoontes en gebruiken, toch vallen sommige dingen niet te ontkennen.

Dat in 2012 dezelfde schijven opgooien als op de videocassette van “kerst 1989” niet kan maskeren dat de gesprekken tegenwoordig vooral over nakende heup- en herniaoperaties gaan, in plaats van over nachtenlang uitgaan. Dat de volumeknop van de radio die die schijven draait op helemaal open moet, wil mijn grootmoeder er nog iets van horen. En dat de boxen keihard piepen tussen twee nummers in, omdat ze helemaal naar de vaantjes worden geblowd op dagelijkse basis.

Dat het menu dat elk jaar op dezelfde manier wordt gepresenteerd en verorberd en doorgaans bestaat uit een superlekkere opvolging van toastjes (al duizend jaar op dezelfde handgemaakte houten plateau in de vorm van een ster), een voorgerecht met vis en daarna wild en dan nog iets van dessert en dan kerststronk met champagne niet wegneemt dat er met de jaren plots minder moet klaargemaakt worden, omdat er mensen zijn weggevallen. En met hoe minder we aan tafel zitten, hoe meer er wordt geroepen, want dertig jaar doet iets met het gehoor van mensen, zo merkte ik gisterenavond toen ik heel de avond zat te tolken tussen mijn grootmoeder en haar broer/man/schoonzus.

Maar het was aangenaam, dat zeker.

Ik zou het me niet eens anders kunnen voorstellen if I tried.