De psychologie van een pandemie

Deze pandemie heeft me al veel geleerd. Over mezelf en over anderen. Over hoe mensen leven in verhalen, waardoor een ervaring die misschien ietwat gelijkend is (als dat ooit al echt zo is), voor de ene een hel is, en voor de ander een welgekomen pauze.

Als ik terugga doorheen de dagen van mijn eigen leven, zie ik die frank echt vallen nadat mijn mama en die van Youri overleden waren. Hoe wij daarmee omgingen, hoe anderen daarmee omgingen, daar zat verschil op.

Met het verstrijken der jaren wordt het effect van dat verschil duidelijker. Alleen al de invloed van keuzes in woorden en taal. Die keuzes tekenen zich uitgesprokener af met de tijd die over dingen heen gaat, als lijnen die almaar verder uit elkaar lopen.

Ik hoed me voor het aanwijzen van juiste manieren om iets te doen, want die bestaan volgens mij niet in een wereld waarin iedereen vertrekt vanuit zijn eigen menselijkheid en ervaringen.

Als er al iets fascinerend is aan een pandemie (hell, is er iets niet fascinerend aan een pandemie?), dan is het dat heel veel mensen voor hetzelfde staan, en toch allemaal hun eigen narratief toekennen aan de situatie.

Neem nu die quarantaine. Je kunt vastzitten in je huis, of je kunt veilig in je huis zitten. Je kunt dankbaar zijn voor het feit dat slimme mensen voor je op zoek gaan naar een plan van aanpak, of je kunt je zo beknot voelen in je vrijheid dat je de weg naar het ziekenhuis verspert met je SUV waarop je een “LAND OF THE FREE”-karton hebt gelegd. (ik ken de nuances, ik weet dat ik hier wat met de voeten aan het treden ben, maar je vangt vast mijn drift)

Je kunt knal in de risicogroep zitten en elke dag kinderen en kleinkinderen bij je thuis ontvangen en als je ernaar wordt gevraagd antwoorden met een verbaasd “maar het is toch familie?”. Je kunt blij zijn en nooit meer terug willen naar hiervoor. Je kunt doodsangsten uitstaan en het nooit meer goed zien komen. Je kunt je uit je lood laten slaan door elke verandering. Je kunt beseffen dat niemand je iets had beloofd.

Gisteren wandelde ik naar huis na mijn wekelijkse wandeling op anderhalve meter met vriendin J. die ik nu meer zie dan hiervoor, en alleen al dat zet mij aan het denken. Ik hoorde Esther Perel – de relatietherapeute wiens podcast “Where should we begin” ik nu nog meer kan aanraden dan anders- iets zo omschrijven dat ik naar adem hapte: “the entitlement of the deprived“. Een zo’n zin, en mijn hoofd wordt gevoed voor dagen.

Je kunt aftellen en je bedenken hoeveel dagen je al opgesloten zit.
Je kunt dit zien als een kans om eens deftig na te denken.
Je kunt dankbaar zijn voor wat je hebt, of kwaad om wat ze je hebben afgepakt.
Je kunt niet doodgaan, of je kunt leven.
Je kunt lachen met de absurditeit van een briefje in de etalage van het stoffenwinkeltje, en lachen voelt nog altijd goed, ik heb het voor u getest.

Je mag kiezen.
Niet het virus, wel hoe je omgaat met de omstandigheden.
Niet iedereen heeft op dat vlak even veel keuze, ik weet goed hoe geprivilegieerd ik en heel wat mensen rondom mij zijn, dat ze dat scala wel hebben. Dat wil niet zeggen dat het niet lastig kan zijn. Ik blijf me ervan bewust dat wat ik denk, en de woorden die ik hier in mijn hoofd aan geef (is het een ramp?), invloed hebben op het collectieve, omdat het mijn gedrag bepaalt. Dus vind ik het de moeite om erbij stil te staan, elke dag opnieuw.

P.S: ik blijf het lonend vinden om een licht te schijnen op wat er in mijn eigen hoofd gebeurt, en dat doe ik nog het liefst door naar andere mensen te luisteren via podcasts, te lezen en dingen op te schrijven. Dat voelt voor mij, nu nog meer dan anders, als een cadeau waarvan ik smul. Schoonheid in taal en boekvorm doet mij belachelijk goed.

Journaliste Hade Wouters heeft een corona-cursus gemaakt die ik kan aanraden. Doorheen verschillende (schrijf)oefeningen zorgt ze voor creatieve benaderingen die voor perspectief en ademruimte zorgen. Zo vraagt ze je om na te denken over de eerste dingen die je opnieuw wilt doen, als dat weer kan. Maar ook om je voor te stellen dat je 104 bent, en over deze tijd vertelt tegen je nakomelingen. Over wat je leerde. Wat het gekste was dat je overkwam. Hade laat je stapjes terugzetten, en dingen tegen het licht houden.

Ik heb heel vaak zitten glimlachen toen ik de opdrachten van Hade invulde, maar ook serieus nagedacht en mijn leven van hiervoor eens op de rooster gelegd. Dat voelde bijzonder en als iets dat ik absoluut kon gebruiken. Wat Hade heeft gemaakt, voelt als een pleister op pijnlijke plekken, en gaf mij goesting en hoop.

Ik volgde zelf de basisversie van de cursus, de verschillende mogelijkheden vind je hier. Lezers van mijn blog krijgen 20 procent korting met de code ‘crib’ in kleine letters.

Reacties

  1. GeekePeeke

    Dit! Zo hard dit! Balen dat ik niet naar mijn ouders op bezoek kan maar al weken vertoeven in het gezelschap van een fantastische 2-jarige die opgroeit en leert terwijl ik er op sta te kijken. Luisteren naar verhalen over “pissie en boef” en dat hij niet bang is maar “stoel”. Klein gelukskes!

  2. Sacha

    Interessante gedachten! Ik snap je idee, mis wel een “beide kanten” treffende laag: rouw en verdriet.

    En ben stiknieuwsgierig: wat maakte het bordje nou zo absurd /hilarisch? 🤔

    1. Dat de situatie zo is dat er dat soort bordjes in de etalage staan, vooral. Daar kan ik nog steeds amper bij. :)

  3. Maf! Ik heb de cursus gekocht en onder “medische kosten” geparkeerd in YNAB. Mijn mentale gezondheid is namelijk geld waard. Curieus!

  4. Mijn hoofd heeft ook al alle kanten uitgeschoten in deze tijden. Wat primeert voor mij en de mijnen is dat alle gevoelens mogen. Een keer goed ‘godferen’, een keer janken, kwaad en blij zijn. Dankbaar is hier het grootste gevoel. Mijn kringetje is nog gezond ondanks een dochter die in de zorg werkt, diezelfde dochter (20 jaar – nog een halve baby toch?) trekt zichzelf bijzonder goed uit de slag alleen (geen moeder meer die de was doet, eens eten brengt,…) en straalt een enorme veerkracht uit naar haar werk toe, we wonen goed, eten goed, hebben geen geldtekort,… Kortom, er zijn er die veel slechter af zijn.

  5. Klara

    JA enzo! En ook: blij zijn dat de politiek zich in een crisis laat adviseren door wetenschappers, en bijgevolg gefrustreerd dat ze dat niet in een zo mogelijk nóg grotere crisis (KLIMAAT anyone?) laten doen – erger nog, die niet als een crisis behandelen. En daarmee we zitten weer aan de zoveelste extreem droge periode…

  6. Lara

    En dan jouw zin: ik hoed me voor het aanwijzen van juiste manieren om iets te doen, want die bestaan volgens mij niet in een wereld waarin iedereen vertrekt vanuit zijn eigen menselijkheid en ervaringen.
    Ik heb daar dus een foto van genomen. Een zin om bij te houden. Dit gezegd zijnde ga ik nu ynabben.

  7. Als tiener mocht ik op een leadership cursus ooit. Geweldig. Echt top. Maar na al die jaren blijft in feite maar 1 statement over die ik me keihard herinner en die blijvend impact maakte

    “attitude is everything”

    En dat slaat daarop. We komen allemaal tegenslagen in ons leven en goeie dingen. Anderen ook. Maar hoe we ermee omgaan maakt het verschil. Onze attitude.
    Da’s zo’n waarheid als een koe, zo een wijsheid. Welke woorden kiezen we, welke waarheden planten we in onze hersenen, …

    en toch, toch was ik gisteren overstuur door de nieuwe regels en de discussies errond enz. En dan probeer ik wel te denken aan attitude is everything en ik wil het positief benaderen enz. En soms lukt het toch niet.
    Soms gebeurt er iets in je leven en je beseft rationeel dat je er niet op de beste manier mee omgaat, maar je emoties overspoelen alles en nemen over.

Reageer zelf

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>